Ambtelijk fuseren voor groot en klein

De ambtelijke fusie is een blijvertje. De afgelopen jaren heeft bestuurlijk Nederland veel ervaring opgedaan met deze vorm van vergaande gemeentelijke samenwerking. Wat begon als een experiment op de tekentafel, heeft in de praktische uitwerking tot allerhande varianten geleid. Varianten die elk in hun eigen specifieke context het meest passend zijn. Met al die ervaring heeft de ambtelijke fusie zich een eigenstandige plek veroverd in de spaghetti van samenwerkingen bij de lokale overheid.

Volwassen

Het blijvertje is volwassen geworden. De ambtelijke fusie is niet langer de vlucht vooruit om aan de maatschappelijke opgaven te kunnen blijven voldoen. Ook is de ambtelijke fusie niet langer de opmaat tot een onvermijdelijke gemeentelijke herindeling. Nee, vandaag de dag is de keus voor ambtelijke fusie een weloverwogen inzet op een stabiele koers. Het spectrum is daarbij breed. Een ambtelijke fusie van meerdere stevige partners is inmiddels even realistisch als die van twee kleine gemeenten. Groot en klein heeft de weg naar de voordelen van de ambtelijke fusie gevonden.

Doorontwikkeling

Ondertussen leven we nu in een participatiesamenleving, in een netwerksamenleving, in een informatiesamenleving. Dat vraagt nadrukkelijk om een stevige doorontwikkeling van het concept van de ambtelijke fusie. Toen ik zes jaar geleden de ambtelijke fusieorganisatie De Waard ontwierp met de kennis en inzichten van dat moment, was dat een ontwerp dat vandaag niet zonder meer nog passend zou zijn. Ik ervaar het letterlijk elke dag in de alsmaar verdergaande samenwerking van Maassluis, Vlaardingen en Schiedam: gemeentelijke samenwerking is veelkleurig geworden. Ik noem een paar aspecten.

Beweging

Elk vraagstuk heeft z’n eigen schaalniveau, hoe je daar als organisatie(s) op aansluit is dan ook divers. En ook niet-gemeentelijke partners zijn cruciaal in het ambtelijke netwerk. En wat nu een passende vorm is, vraagt wellicht morgen al weer om nieuwe beweeglijkheid. Kortom, de voorheen toch wat vaste vorm van ambtelijk fuseren wordt meer en meer een doorgaande beweging van wisselende intensiteiten van samenwerken. Soms wil je als ambtelijke partners met elkaar groot zijn in het klein blijven, soms wil je in het kleine je groot tonen.

Gemeentelijke samenwerking is er overal. Als het goed is, in direct rapport met de tijd. Ambtelijk fuseren voor groot en klein vraagt daarom om permanente herijking van de ambtelijke fusie.